Geçen haftaki yazımızda eğitimden beklentileri sıralamış,eğitimin; bireyin zihin terbiyesinin yanında, vicdani, ahlaki, milli ve manevi gelişimini hedefleyen bütüncül karakterini belirtmiş ve bu manada eğitim sürecinin, bireyi çağın gerektirdiği niteliklerle donatması gerektiğine işaret etmiştik. Sonunda da eğitim sisteminin bu beklentilere cevap vermekten çok uzak olduğu tespitimizi yapmıştık.
Bu yazı serimizde eğitimimizin sorunlarına ilişkin doğru soru/soruları sormak ve cevabını aramak şeklinde bir yöntem takip edeceğiz. Burada konuya şu genel soru ile başlamakta fayda var.
Eğitim sürecinde beklentilere karşılık veremeyen sistemin önündeki sorun/sorunlar nedir?
Bu sorunun elbette bir tek cevabı yoktur. Ancak “Öğretmen Yetiştirme”de aklın, bilimin, tecrübenin ve MEB’in büyük emeklerle hazırladığı “Öğretmen Yeterlikleri” belgesinin esas alınmaması/ıskalanması bu işin kırılma noktalarıdır.
1- Öğretmenin Eğitim Eko Sistemindeki Yeri
Niçin “Öğretmen Yetiştirmeyi” kaynak sorun olarak ilk başa koydunuz sorusu sorulabilir.
Bu satırların okurları öğretmenin gerek toplumdaki gerekse eğitim eko sistemi içindeki rolünü çok iyi bilirler. Özellikle öğretmenin eğitim sistemi içindeki etkisini John Hattie’nin 15 yıl süren, 80 milyon öğrenci ve 800’den fazla meta üzerinde yaptığı araştırmasını anımsayacaklardır. Hattie bu araştırmasının sonunda “Öğrenci Öğrenmesini Etkileyen 3 Temel Ögenin” en başında öğretmenin geldiği sonucuna varmıştır.
Bunun anlamı açıktır. Basit bir anlatımla bir yolculukta size rehberlik yapan rehberiniz, gideceğiniz adresi bilmiyorsa sizi hedefinize ulaştıramaz.
Öğretmen de eğitimin temel bileşeni ve öğrencinin rehberidir. Bu rehberliğini aklın, bilimin ve içinde yaşadığı toplumun değerlerini esas alarak yapmaz/yapamaz ise sonuç hüsrandır.
2- Öğretmen Yetiştirmede Kırılma Noktaları
Öğretmen yetiştirme konusunda oldukça tecrübe sahibi olan ülkemiz, eğitimde bugün nasıl bu noktaya gelmiştir?
Bunun birden çok sebebi olmakla beraber en büyük pay, siyasal iktidarların konuya yaklaşımından kaynaklı aldıkları kararlardır. Bu konuda, eğitim ve okullar üzerinde hakimiyetkurma sevdasına kapılan politikacıların (arka bahçe oluşturma) akıl almaz tutumları zaman içinde öğretmen yetiştiren kurumları derinden sarsmıştır.
Cumhuriyetin kuruluş yıllarında İlköğretmen ve Yükseköğretmen Okulları ile başlayan öğretmen eğitimi, 1940’lı yıllarda Köy Enstitülerine, 1970’li yıllarda Eğitim Enstitülerine ve 1980’li yıllarda da üniversiteye geçiş sürecinde büyük kırılmalar yaşamıştır. Bütün bu evirilmelerde ve kırılmalarda siyasal iktidarların eğitimi siyasal anlayışlarının arka bahçesi olarak görmek istemeleri yatmaktadır.
Bu bağlamda, “İzlenen yanlış politikalar, bu kurumlar üzerindeki politik etkiler, MEB ile üniversiteler arasındaki iletişim kopukluğu, fakülteler arasındaki anlaşmazlıklar yanında bilimsel araştırma ve değerlendirme çalışmalarına dayanmayan program uygulamaları öğretmen eğitiminin niteliğini yavaş yavaş erozyona uğratmaya başladı.” diyor Prof.Dr. Ali YILDIRIM.
Bakınız, politikacıların eğitimi arka bahçe olarak görme yaklaşımlarına, medarı iftiharımız Nobel Ödüllü Prof.Dr. Aziz Sancar ne diyor? “… politika bilim adamlarının işine karışırsa, sonuç bilimin ortadan kalkması olur. Nitekim buna ibretlik en iyi örnek olarak, Uluğ Bey’in Semerkant’ta kurduğu “Gözlem Evi”nin akıbetini gösterebiliriz…” Politikacı bilim insanlarının işine karışınca Semerkant’taki bilim insanları Semerkant’ı terk ederek soluğu kendilerine değer veren yerlerde almıştır.
Burada çözüm açık ve nettir. Öğretmen yetiştiren kurumların yöneticileri adalet, ehliyet, istişare ve emanet ilkeleri bağlamında kaliteden ödün vermeden MEB’in hazırladığı “Öğretmen Yeterlikleri”ni adaylara kazandırmayı esas alan uygulamayı gerçekleştirmeleri gerekir.
Nitelikli öğretmen yetiştirme konusunda iktidarlara düşen görev; öğretmen yetiştiren bu kurumlara cimrilik göstermeksizin gerekli idari özerkliği ve mali desteği vermektir. (EĞİTİMDE YAPILMASI GEREKENLER –II,Haftaya Cumartesi)
Dr. Kadir Çetin
